Đến nội dung

Hình ảnh

[VĂN 10] - Phân tích cảm nhận CẢNH NGÀY HÈ (Bài 1)


  • Please log in to reply
Chủ đề này có 7 trả lời

#1
GINNY WEASLEY

GINNY WEASLEY

    Trung sĩ

  • Thành viên
  • 103 Bài viết
Lâu quá không lên VMF, nhớ cái hồi lớp 9 ngày nào mình cũng lên cái Topic Văn học của bạn Bảo Chung để chém gió :P
Bây giờ mình Post mấy bài văn của mình lên đây nhen, bạn nào cần thì cứ xem nha :)

Đề : Phân tích Cảnh ngày hè - Nguyễn Du

Trong nền văn học thế giới, chúng ta đã được trải nghiệm và cảm nhận những “tảng văn” đầy xúc động và sâu sắc. Nhắc đến nước Nga, người đời lại tìm đến Đại thi hào Puskin với “Tôi yêu em”. Nhắc đến nền văn học lãng mạng của Anh Quốc, người ta lại tìm đến tác phẩm bi đát “ROMEO & JULIET” của Shakespeare… Vậy mỗi khi nhắc đến Việt Nam, có lẽ người ta sẽ không thể không nhắc đến Nguyễn Trãi – một nhà thơ vĩ đại, đại diện cho nền Văn học Trung đại Việt Nam. Ông đã để lại cho đời biết bao là tập thơ hay : “Ức Trai thi tập ; Quốc Âm thi tập ; …” với tên hiệu là Ức Trai. Và “BẢO KÍNH CẢNH GIỚI (Cảnh ngày hè)” cũng không phải là một ngoại lệ cho sự sáng tạo đối với một con người yêu thiên nhiên, đất nước, dân tộc. Ông đã sáng tác bài thơ này và đặt trong tập thơ “Quốc Am thi tập” trong một ngày rảnh rỗi bất đắc dĩ…

“Rồi hóng mát thuở ngày trường
…………………..
Dân giàu đủ khắp đòi phương”

Mở đầu bài thơ, Ức Trai đã cho ta cảm nhận được hình ảnh vô cùng sinh động, kết hợp với việc sự dụng từ ngữ miêu tả rất chân thực, giàu tính tạo hình của ông ta. Có lẽ ta sẽ tự hỏi rằng : “Nguyễn Trãi là một con người vì dân, vì nước, bận bịu “tối mắt tối mũi” mà lại có thời gian rảnh rỗi để ngắm những quang cảnh gay gắt trong một ngày hè khắc nghiệt ? Phải chăng cái “rỗi” ở đây là cảm giác thảnh thơi thật sự, hay là sự chán nản, nỗi buồn u uất của “ngày trường” ? Đó là một ngày bất đắc dĩ ở vùng thôn quê hẻo lánh, nơi mà ông rút về sau khi không còn được trọng dụng để giúp dân giúp nước. Tuy nhiên, ông cũng không phải là một người bi quan mà luôn “mài giũa” niềm tin và suy nghĩ về cuộc sống thái bình thịnh vượng cho dân chúng. Do đó, ông đã nhận ra được vẻ đẹp của thiên nhiên chốn quê nhà…

Tiếp đó, chúng ta có thể cảm nhận ngòi bút tinh tế của ông qua những hình ảnh “hoè, thạch lựu, hồng liên” trong ba câu thơ sau : “…Hoè lục đùn đùn tán rợp giương / Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ / Hồng liên trì đã tiễn mùi hương…”. TRước hết, cây hoè là một loại cây có tán cao, to. Một màu xanh thoáng đãng từ những nhành hoa “đùn đùn” vươn lên tạo cho ta sự cảm nhận “cái đẹp” không riêng gì tác giả. Đó là sự nhanh nhẹn, hồn nhiên của những cây “hoè” qua từ ngữ “đùn đùn”. Bức tranh thiên nhiên ngay ở câu thơ này đã cho ta thấy được sự sinh động của một khung cảnh – thoạt nhiên không có gì đáng bàn.

Cùng những hình ảnh mát dịu của màu xanh hi vọng, màu xanh thanh khiết chính là “lựu” với màu đỏ chói loá trước ánh mặt trời chói chang của một buổi trưa hè, cùng với những “cánh sen hồng” nhẹ nhàng, xinh xắn, mặc cho thời gian đang cướp đi sự tinh khôi của chúng qua mùi hương ngào ngạt… Tác giả đã dùng động từ “phun” cho những bông “hoa lựu” vô tri vô giác này, tạo cho ta cảm nhận được “sự vận động” của thiên nhiên trong khung cảnh hôm nay. Ngoài ra, Ức Trai lại sử dụng từ “tiễn” để làm tăng giá trị xúc cảm lên gấp nhiều lần. Hình ảnh màu đỏ rực rỡ này có thể làm ta nhớ tới hình ảnh đối lập của đêm hè dịu mát trong Truyện Kiều của Nguyễn Du: ”Dưới trăng quyên đã gọi hè / Đầu tường lửa lựu lập lòe đơm bông”…

Với những cảm nhận nhẹ nhàng và xúc tích ấy, ta thấy được Nguyễn Trãi có một tình yêu thiên nhiên thật vĩ đại. Ông là người sống với thiên nhiên và sống bằng thiên nhiên, với tất cả những gì ông có được. Phải chăng “từng hơi thở” của ông, đều gắn bó với thiên nhiên tuyệt vời ? Từng giác quan của ông được tạo hoá ban tặng để ca tụng vẻ đẹp của thiên nhiên ?…

Vâng, sau bức tranh thiên nhiên mùa hè chói chang được miêu tả dưới ngòi bút tinh tế của Nguyễn Trãi rất sinh động thì những hình ảnh, âm thanh của cảnh chiều tà được trau chuốt qua hai câu thơ : “Lao xao chợ cá làng ngư phủ / Rắng rỏi cầm ve lầu tịch dương” đã đánh thức được nỗi u hoài về hiện thực đương đại. Nghệ thuật dùng từ tượng thanh “Lao xao” và “Rắng rỏi” đã vẽ lên cho ta một buổi chiều hè, kết thúc một ngày “trường” chán nản của Nguyễn Trãi.Những âm thành “lao xao”, ồn ào của khu chợ đang dần nhường chỗ cho những tiếng “rúc rích” như tiếng đàn “cầm” của loài ve thích ca hát. Ông đã ví những âm thanh hỗn tạp đó như giai điệu du dương, trong vắt của một buổi chiều, khi ánh hoàng hôn bắt đầu biến mất sau rặng núi cao, nhường lại quyền kiểm soát cho màn đêm lạnh lẽo thống lĩnh cả một vùng rộng lớn…

Và khi màn đêm lạnh lẽo hiện diện trước mắt Ức Trai thì cũng là lúc nỗi u uẩn không bao giờ nguôi bắt đầu tái hiện trong ông. Đó là niềm tha thiết giúp dân giúp nước mà không được ai cho phép, không được ai trọng dụng. Nỗi buồn đó được Nguyễn Trãi thể hiện qua hai câu thơ kế tiếp của “Cảnh Ngày Hè” : “Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng / Dân giàu đủ khắp đòi phương”. Từ ngữ “dẽ có” được nhà thơ dùng như một sự lo lắng, sự băn khoan. Ông muốn được một lần thực hiện ước muốn nhỏ nhoi của mình – một ước muốn mà bất cứ vị hiền tài nào cũng muốn làm cho đất nước. Đó là Được một lần cầm trên tay cây đàn Ngũ huyền của Vua Ngu Thuấn, và đàn lên khúc nhạc Nam Phong để “mưa thuận, gió hoà” ; để nhân dân được hưởng sự ấm no hạnh phúc. Đối với Ức Trai, dân tộc Việt Nam như là một món nợ lớn, một món nợ mà suốt đời không thể trả được… Nguyễn Trãi đã đặt cái “nợ” giang sơn, dân tộc lên làm mục đích phấn đấu hoàn thiện bản thân. Thật đáng tự hào cho một ý chí và lí tưởng cao đẹp của người nam nhi thời phong kiến (Thuật Hoài – Phạm Ngũ Lão).

Kết thúc bài thơ, ta cảm nhận được những giá trị chân thực của khung cảnh thiên nhiên ngày hè nóng bức qua trí sáng tạo hơn người của Nguyễn Trãi. Ông đã vận dụng thuần thục thể thơ thất ngôn Đường luật với niêm luật chặt chẽ của Trung Hoa Đại Lục – Và tạo cho nó những nét phá cách vô cùng độc đáo, cũng như là cách ngắt nhịp, cách phân đoạn không theo thể thơ truyền thống (Đề – Thực – Luận – Kết). Nổi bật trên hết là câu thơ 6 chữ cuối bài đã làm nổi bật lên tâm sự của nhà thơ trong một ngày hè chán chường…

Nói tóm lại, Nguyễn Trãi là một nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam, là niềm tự hào không chỉ riêng nên Văn học Trung đại. Qua những câu thơ và tinh thần cao cả được gởi gắm trong “Bảo Kính cảnh giới”, ta thật khâm phục cho những ý nghĩ và việc làm nhân nghĩa của ông. Những giá trị nhân văn sâu sắc và những lí tưởng cao đẹp vì dân vì nước của Nguyễn Trãi từ xưa đến nay vận mang nhiều triết lý sống, đáng để con cháu Việt Nam ta học tập và phát huy. Đó sẽ luôn là bài học không bao giờ cũ, bài học yêu nước thương dân.

#2
tramyvodoi

tramyvodoi

    Thượng úy

  • Thành viên
  • 1044 Bài viết
bạn ơi, đây là diendantoanhoc.net chức k phải diendanvanhoc.net dau ban

#3
no matter what

no matter what

    Why not me

  • Thành viên
  • 397 Bài viết

bạn ơi, đây là diendantoanhoc.net chức k phải diendanvanhoc.net dau ban

không sao mà bạn topic này là...bạn xem lại xem hjhj

#4
GINNY WEASLEY

GINNY WEASLEY

    Trung sĩ

  • Thành viên
  • 103 Bài viết

bạn ơi, đây là diendantoanhoc.net chức k phải diendanvanhoc.net dau ban


Văn học đi đôi với Toán học thì nó mới phát triển toàn diện được nhân cách mà bạn :P
Cái này mình post lên cho bạn nào cần "chữa cháy" thui. Với lại lâu lâu làm phong phú thêm cái Box môn XH :)

#5
camthach189

camthach189

    Binh nhất

  • Thành viên
  • 36 Bài viết

Văn học đi đôi với Toán học thì nó mới phát triển toàn diện được nhân cách mà bạn :P
Cái này mình post lên cho bạn nào cần "chữa cháy" thui. Với lại lâu lâu làm phong phú thêm cái Box môn XH :)

chuẩn, văn học là nhân học, con người xã hội này phát triển toàn diện :namtay

....Khi ta ở, chỉ là nơi đất ở
Khi ta đi, đất bỗng hóa tâm hồn....


#6
shadow waker

shadow waker

    Lính mới

  • Thành viên
  • 3 Bài viết
tiếc là văn của mình dở wa, lần nào làm văn cũng được có 4đ :((

#7
paulELF

paulELF

    Lính mới

  • Thành viên
  • 1 Bài viết
bạn ginny ơi, bài cảnh ngày hè của nguyễn trãi mà bạn ghi thành nguyễn du rồi kìa :icon6:

#8
trungchisung

trungchisung

    Lính mới

  • Thành viên
  • 6 Bài viết
Cảm nhận về bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi
 

"Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hoè lục đùn đùn tán rợp gương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tch dương
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương."



Bài thơ 8 câu 57 chữ gồm một bức tranh cảnh ngày hè - 6 câu đầu và một lời bình, suy ngẫm từ bức tranh ấy - 2 câu cuối.
Trong bức tranh đậm màu, nền trời chiều ráng đỏ, một ngôi lầu vắng lặng, cây hoè cổ thụ ngoài sân tán xanh thẫm, che rợp, bên hiên nhà cây thạch lựu sắc đỏ. Vài ba chú ve trên các cành cây. Ao sen hồng và xa xa là làng chài đang họp chợ. Có một người ngồi trên lầu trâm ngâm.

Xem tranh, trước hết ta thấy một tư thế của con nguời ngồi đó. Câu mở đầu “hóng mát” - ngoạn cảnh nhàn nhã, thảnh thơi.

Nên nhớ, đây là bức tranh thơ của vị tướng cầm quân từng xông pha trận mạc một thời, từng “đau lòng nhức óc” vì vận nước từng cùng Lê Lợi “dựng cầu trúc ngọn cờ phấp phới”, và sau này sắm vai ẩn sĩ mà tấm lòng vì dân nước không lúc nào yên “Đêm ngày cuồn cuộn nước triều dâng”. Đặt trong nỗi truân chuyên của cuộc đời Nguyễn Trãi, mới thấy quí cái giây phút ngắn ngủi hiếm hoi này, mới thấy cái tư thế ung dung thưởng ngoạn kia là sự hưởng thụ chân chính. Sau tư thế ấy, thấy cả cái không khí yên bình của cả một làng quê, đất nước vừa qua cơn binh lửa.

Con người này có ánh mắt tinh tế, say mê. Người ngắm cảnh có đôi mắt rất sành : 3 loại cây, 3 dáng vẻ, không trùng lặp. Tả cây, mà lộ ra khuôn mặt của mùa hè. Cây hoè : tán xanh xum xuê, toả rộng - sức sống vươn cao. Thạch lựu : sắc đỏ - rực rỡ của tố chất khoẻ mạnh. Sen hồng : đậm hương - tâm hồn nồng hậu, thanh cao. Ba loại cây, ba dáng vẻ, ba màu sắc nữa (xanh, đỏ, hồng) đều có hồn. Ngôn ngữ của thơ thay cho chất liệu màu của họa là lời nói sống động của đời thường. Chữ “đùn đùn” khiến ta cảm nhận được sự sống đang nảy nở mạnh mẽ, trông thấy được bằng mắt thường. Chữ “phun” còn lạ hơn. Không tả hoa đỏ, mà cảm nhận cây lựu đang phun, đang tuôn ra sắc đỏ. Sen hồng cố đậm hương. Con ve kia cũng gắng hết sức trong những tiếng kêu cuối cùng. Chợ ở làng chài đang náo nhiệt nên vọng xa lao xao... Chỉ là Bức tranh phong cảnh ư ? Không phải ! Đấy là Bức tranh đời. Ở đó tạo vật và con người đều dang sống hết sức mình, sống rất nhiệt tâm, băng mình trong trường tranh đấu sống.

Ta bất ngờ nhận ra điều kì lạ. Con người hoạ sĩ trong thi nhân Nguyễn Trãi thế kỉ XV ở Việt Nam có gì rất gần gũi đại danh hoạ Hà Lan thế kỉ XIX, Vanh-xăng-Van-gốc. Không phải ở những sắc màu được sử dụng, mà ở cách diễn tả nó. Van-gốc vẽ đồng lúa ta cứ ngỡ cánh đồng bốc cháy. Hàng cây bên đường cũng quằn quại vệt lửa. Van-gốc đốt cháy mình trong tranh. Nguyễn Trãi đốt cháy mình trong thơ. Chữ “đùn đùn”, “phun”, "tiễn", "lao xao", "dắng dỏi" là lửa sống rừng rực trong lòng Ức Trai mặc cho do thời thế ông đang phải lui về quy ẩn "Rồi, hóng mát thuở ngày trường".

Trong bức tranh này, thính giác nhậy bén đã giúp Nguyễn Trãi “vẽ” cảnh bằng nhạc. Xa xa, chợ cá không rõ hình, song âm thanh “lao sao” chở hồn đến cho người đọc cái rộn ràng nhộn nhịp, náo nhiệt của cuộc sống thanh bình. Nếu “lao sao” là khúc hoà tấu của đời sống dân sinh, thì “dắng dỏi cầm ve” tấu lên âm thanh của cây đàn độc huyền, ngân lên thiết tha cuối chiều, vấn vương nét quí tộc, lầu cao đơn độc. Hai phong điệu dân dã và quí tộc hoà hợp, bởi chất keo dính của đời thường, đậm đà hơi thở sống.

Cho nên vẽ bức tranh này đâu chỉ là chuyện của giác quan chuyên nghiệp họa sĩ hay thi sĩ mà là năng lực, phẩm chất của tâm hồn - tâm hồn tinh tế, đằm thắm của một con người hết mực yêu đời, say mê cuộc sống.
Bức tranh Cảnh ngày hè có một lời bình - một suy ngẫm đứng riêng, độc lập.

Dễ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương


Mạch thơ từ hướng ngoại sang hướng nội. Từ miêu tả sang biểu cảm, khách thể sang chủ thể. Nguyễn Trãi đã trực tiếp bộc lộ nỗi lòng mình trong hai câu thơ kết. Ấy là một giấc mơ, và cả một học thuyết nhân sinh ấp ủ bật ra thành lời.

Giấc mơ, đó là giấc mơ Nghiêu Thuấn. Giấc mơ ngàn đời của những con người Phương Đông sống trong thời trung đại. Mong sao có một bậc vua hiền để được yên ổn ấm no hạnh phúc. Trước hơn bốn trăm năm, thời Tiền Lê, Pháp Thuận đã phát biểu "Vận nước như mây cuốn / Trời Nam mở thái bình / Vô vi trên điện các / Xứ xứ dứt đao binh". Vận nước có rối ren thế nào cũng mong hai chữ thái bình, nhà vua đừng làm điều gì nhiễu nhương thì khắp nơi đều hết nạn binh đao. Sau mấy mươi năm, vị vua hiền minh Lê Thánh Tông cố sức mình cũng chỉ để thỏa lòng mong muốn :

Nhà nam nhà bắc đều có mặt
Lừng lẫy cùng ca khúc thái bình.


Bây giờ đây, ưu tư thế cuộc, nhìn đời - từ cỏ cây, vạn vật đến sinh linh vui sống như thế, Nguyễn Trãi lại khắc khoải khát vọng muôn năm này. Mong trị quốc, bình thiên hạ sao cho dân giàu nước mạnh là giấc mơ của một bậc đại nhân.

Nếu giấc mơ kia là của bậc đại nhân, thì cái lõi tư tưởng của giấc mơ là của bậc đại trí. Đó là tư tưởng “thân dân” (dĩ dân vi bản) từng được vạch rõ trong Bình Ngô Đại Cáo - "Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân".

Đó là tư tưởng lớn. Với Nguyễn Trãi, tư tưởng ấy từng sôi sục trong hành động, khắc khoải trong tâm tưởng, rát bỏng trong thi ca. Cả bài thơ 8 chữ, đến tận dòng cuối cùng, chữ “dân” mới bật ra, song chính là cái nền tư tưởng, tình cảm của tác giả, cái hồn của bài thơ. Là sợi chỉ dỏ xâu chuỗi cả 8 câu thơ lại.

Cảnh ngày hè (Gương báu răn mình số 43) không định giáo huấn chung. Trước đời sống đang dâng trào, yên lành thế, Nguyễn Trãi tự răn mình, phải làm sao cho cuộc sống này trở thành mãi mãi và chỉ khắc khoải một nỗi "tiên ưu" ấy mà thôi. 


wWw.SoanBai.Com

Nơi các bạn Soạn văn, chép các bài văn mẫu





2 người đang xem chủ đề

0 thành viên, 2 khách, 0 thành viên ẩn danh