thuvientoanhoc

Ở Việt Nam, người xưa chẳng có máy tính bỏ túi mà người có bàn tính không nhiều. Người xưa dùng hai bàn tay để làm phép tính đơn giản như cộng – trừ - nhân – chia. Vậy người xưa tính cửu chương 9 bằng tay như thế nào ?

Flash minh hoa

Với 9 x 1 : xòe hai bàn tay ngửa ra, tất nhiên có mười ngón tay. Khi nhân 1 thì cúp ngón tay cái bên bàn tay trái lại. Còn lại 9 ngón tay. Vậy 9 x 1 = 9.
Với 9 x 2 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 2 thì đếm từ ngón cái của bàn tay trái đến ngón trỏ là (1-2), cúp ngón tay trở bên bàn tay trái lại. Còn lại 1 ngón tay cái bàn tay trái chỉ hàng chục, 8 ngón còn lại sau cúp ngón tay trỏ bên bàn tay trái là hàng đơn vị. Vậy 9 x 2 = 18.
Với 9 x 3 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 3 thì đếm từ ngón cái của bàn tay trái đến ngón giữa là (1-3), cúp ngón tay giữa ở bàn tay trái lại. Bên trái ngón giữa bàn tay trái có 2 ngón tay đang xòe ra chỉ hàng chục, 7 ngón tay bên phải ngón giữa đang xòe ra chỉ hàng đơn vị. Như vậy ta biết 9 x 3 = 27.
Với 9 x 4 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 4 thì đếm từ ngón cái của bàn tay trái đến ngón áp út là (1-4), cúp ngón tay áp út ở bàn tay trái lại. Bên trái ngón áp út bàn tay trái có 3 ngón tay đang xòe ra chỉ hàng chục, 6 ngón tay bên phải ngón áp út đang xòe ra chỉ hàng đơn vị. Như vậy ta biết 9 x 4 = 36.
Với 9 x 5 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 5 thì đếm từ ngón cái của bàn tay trái đến ngón út là (1-5), cúp ngón tay út ở bàn tay trái lại. Bên trái ngón út bàn tay trái có 4 ngón tay đang xòe ra chỉ hàng chục, 5 ngón tay bên phải ngón út đang xòe ra chỉ hàng đơn vị. Vậy 9 x 5 = 45.
Với 9 x 6 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 6 thì đếm đến ngón út của bàn tay phải là (1-6), cúp ngón tay út ở bàn tay phải lại. Bên trái có 5 ngón tay đang xòe ra chỉ hàng chục, 4 ngón tay bên phải ngón út đang xòe ra chỉ hàng đơn vị. Như vậy ta biết 9 x 6 = 54.
Với 9 x 7 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 7 thì đếm đến ngón áp út của bàn tay phải là (1-7), cúp ngón tay áp út ở bàn tay phải lại. Bên trái có 6 ngón tay đang xòe ra chỉ hàng chục, 3 ngón tay bên phải áp ngón út đang xòe ra chỉ hàng đơn vị. Như vậy ta biết 9 x 7 = 63.
Với 9 x 8 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 8 thì đếm đến ngón giữa của bàn tay phải là (1-8), cúp ngón tay giữa ở bàn tay phải lại. Bên trái có 7 ngón tay đang xòe ra chỉ hàng chục, 2 ngón tay bên phải ngón giữa đang xòe ra chỉ hàng đơn vị. Như vậy ta biết 9 x 8 = 72.
Với 9 x 9 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 9 thì đếm đến ngón trở của bàn tay phải là (1-9), cúp ngón tay trỏ ở bàn tay phải lại. Bên trái có 8 ngón tay đang xòe ra chỉ hàng chục, 1 ngón tay bên phải ngón trỏ đang xòe ra chỉ hàng đơn vị. Như vậy ta biết 9 x 9 = 81.
Với 9 x 10 : Xòe hai bàn tay ngửa ra, khi nhân 10 thì đếm đến ngón cái của bàn tay phải là (1-10), cúp ngón tay cái ở bàn tay phải lại. Bên trái có 9 ngón tay đang xòe ra chỉ hàng chục, bên phải ngón cái không có ngón tay nào đang xòe chỉ hàng đơn vị. Như vậy ta biết 9 x 10 = 90.

Tính cửu chương 9 bằng tay thật đơn giản.

Nguồn gốc bài viết Sách : Giai thoại Toán học
Website gửi bài : http://thuvientoanhoc.com