Nhận diện trẻ khuyết tật học tập toán
ThS.Quỳnh Anh cho biết, thông thường, ở trẻ xuất hiện một số dấu hiệu nguy cơ KTHT toán. Những dấu hiệu này quan sát được thông qua quá trình học, sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, cần đặc biệt lưu ý rằng không phải trẻ nào có vấn đề về kỹ năng học toán đều là trẻ KTHT toán, khả năng tiếp thu môn toán ở mỗi trẻ khác nhau, một số trẻ cần nhiều thời gian và luyện tập nhiều hơn mới có thể thành thục một kỹ năng toán nào đó.
Nếu trẻ liên tục gặp khó khăn với những vấn đề được liệt kê dưới đây thì có nguy cơ trẻ bị KTHT:
Trẻ trước tuổi học: khó khăn khi học đếm, khó nhận biết các chữ số in, khó khăn khi liên kết giữa con số với số lượng thực (ví dụ: không liên hệ được giữa số 4 với 4 con mèo, 4 chiếc xe, 4 đứa trẻ), khả năng nhớ số kém, khó khăn khi sắp xếp logic các đồ vật ( ví dụ: phân loại hình vuông và hình tròn).
Trẻ tuổi đi học: khó khăn khi học các phép toán (cộng, trừ, nhân, chia), khó khăn khi phát triển các kỹ năng giải quyết vấn đề liên quan đến toán học, trí nhớ dài hạn về toán kém, không hiểu các phạm trù toán học, ngại các trò chơi có yêu cầu tư duy.
Nếu trẻ có những biểu hiện trên, phụ huynh hoặc giáo viên cần đưa trẻ đến gặp chuyên gia giáo dục đặc biệt để làm kiểm tra.
Nguyên nhân học kém
Trong một nghiên cứu sâu gần đây cho thấy, hầu hết các triệu chứng đều gắn liền với 4 nguyên nhân chính: thứ nhất là thiếu tâm thế sẵn sàng: mỗi trẻ đến trường với tâm thế sẵn sàng học toán khác nhau, chẳng hạn một số trẻ khi vào lớp 1 đã có khả năng đếm được đến 20, đếm được các đồ vật, nhận biết tốt các chữ số và các biểu tượng toán học; thậm chí một số trẻ còn có thể viết số, nhận diện các hình khối và gọi tên chính xác. Tuy nhiên, một số trẻ lại không có những thuận lợi trên và rất bỡ ngỡ khi khởi đầu với môn toán ở lớp. Kỹ thuật dạy học kém, môi trường học ở nhà và ở trờng không thuận lợi . . . cũng là một trong những nguyên nhân khiến trẻ thiếu tâm thế sẵn sàng học toán. Thứ hai là tổn thương não. Thứ ba là “Ám sợ môn toán”: bất kỳ phản ứng tiêu cực nào về tình cảm, thái độ đôi với việc học toán đều có thể xem là biểu hiện quan trọng của KTHT toán ở trẻ, nếu những phản ứng đó có ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục. Chẳng hạn, một số trẻ chỉ cần thấy hoặc nghe một vấn đề liên quan đến toán là đã “cứng người lại”, tay chân lạnh toát, vã mồ hôi trộm; một số em khác nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt; một số khác nữa lại đau dạ dày... Thứ tư là chứng khó đọc.
Hỗ trợ trẻ khuyết tật học tập toán
Bước đầu tiên và quan trọng nhất khi hỗ trợ trẻ KTHT toán là giúp trẻ nhận biết điểm mạnh và diềm yếu của bản thân. Sau đó, dựa trên những điểm mạnh, phụ huynh, giáo viên và các nhà giáo dục khác cùng làm việc với nhau để xây dựng kế hoạch giáo dục cá nhân, nhằm giúp trẻ cải thiện tình hình.
Những tiết học phụ đạo ngoài lớp học là điều cực kỳ cần thiết để hỗ trợ trẻ KTHT toán. Giáo viên phụ đạo sẽ giúp trẻ luyện tập nhiều hơn vấn đề mà trẻ đang gặp khó khăn; đồng thời phụ đạo cũng sẽ làm giảm áp lực không theo kịp bài giảng cho trẻ. Tăng cường lặp đi lặp lại và cụ thể hóa các bài toán bằng những ý tưởng đơn giản, nhất là chiến lược và yêu cầu, rất quan trọng để hỗ trợ trẻ.
Một số chiến lược cơ bản mà giáo viên, phụ huynh và nhà giáo dục có thể áp dụng ở trong và ngoài lớp học để hỗ trợ trẻ: trực quan hóa tối đa để giúp trẻ hiểu các vấn đề về toán, chẳng hạn, có thể vẽ ra giấy hoặc kể một câu chuyện liên quan. Luôn thực hiện các phép toán trên giấy có ô ly để trẻ sắp xếp các con số trên giấy ngay hàng thẳng lối. Luôn khuyến khích trẻ đọc to vấn đề của mình, hoặc giáo viên, bạn học đọc cho trẻ nghe và yêu cầu trẻ lắng nghe cẩn thận. Cho trẻ xem ví dụ và yêu cầu trẻ thực hiện một bài toán tương tự. Tìm những phương thức khác nhau để giúp trẻ nhớ các phép tính, chẳng hạn, với phép cộng $2 + 4 = 6$ và phép hoán vị $4 + 2 = 6$, hãy vẽ trái tim rồi viết các con số $2, 4, 6$ lên hình trái tim đó, bằng sự hấp dẫn hãy lôi cuốn trẻ bằng cách chỉ cho trẻ thấy $2 + 4$ bằng $6$ và nếu ngược lại $4 + 2$ vẫn bằng $6$, vậy $4$ và $2$ thuộc về gia đình có tên là $6$. Giới thiệu các kỹ năng mới bằng các ví dụ cụ thể, sau đó mới đến những ứng dụng trừu tượng. Luôn dành thêm thời gian để trẻ giải quyết vấn đề của mình. Thường xuyên củng cố nội dung đã học cho trẻ, có thể sử dụng thơ hoặc nhạc để giúp trẻ nhớ lâu và sâu.
Quỳnh Hoa - KHPT